Lizozim Enzimi Nedir?
“Lizozim ne işe yarar?” sorusuna detaylı yanıt vermeden önce lizozim ne demek öğrenelim. Muramidaz veya N-asetilmuramik hidrolaz olarak da adlandırılan lizozim, en yalın tanımıyla antimikrobiyal aktiviyeye sahip doğal bir enzimdir. Sir Alexander Fleming, 1922’de soğuk algınlığı geçiren bir hastanın burun mukusunun bakterilerin büyümesine engel olduğunu fark etmiş ve böylece lizozimi keşfetmiştir. Daha sonraki araştırmalar bu bulguyu doğrulamıştır.1,2
Lizozim enzimleri, amino asit dizilerindeki ve yapısal özelliklerdeki farklılıklara bağlı olarak üç ana tipe ayrılır:
- C-Tipi Lizozim (Tavuk tipi ya da geleneksel tip lizozim)
- G-Tipi Lizozim (Kaz tipi lizozim)
- İ-Tipi Lizozim (Omurgasız tipi lizozim)1,2
Lizozim Enzimi Görevi Nedir?
Lizozim, bakteriyel hücre duvarlarındaki 1,4-beta-bağlarını hidrolize ederek mikroorganizmalara, özellikle gram-pozitif bakterilere karşı antimikrobiyal aktivite gösterir. Bağışıklık sisteminin işleyişinde önemli role sahip doğal bir enzim olan lizozim; göz, ağız veya deri gibi bölgelerden vücudumuza girmeye çalışan hastalık yapıcı patojenlere, özellikle gram-pozitif bakterilere saldırır ve onları yok etmeye çalışır. Böylece insan vücudunda mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. Bu anlamda lizozimi bağışıklık sisteminin ilk savunma hattı olarak tanımlamak da mümkündür. Aynı zamanda hasar görmüş hücresel organellerin ve bazı proteinlerin parçalanmasına da yardımcı olabilir.1,2
Lizozim Ne İşe Yarar?
“Lizozim nedir, lizozimin vücuttaki görevi nedir?” gibi sorulara yanıt verdik. Peki, farklı alanlarda lizozim ne işe yarar? İnsan bağışıklık sisteminin önemli bir bileşeni olan lizozim, düşük toksisiteye sahip olduğundan gıda ve ilaç endüstrilerinde mikrobiyal aktiviteye karşı doğal koruyucu olarak sıklıkla kullanılır. (1) (2) Lizozimin yaygın kullanım alanlarından bir diğeri, genellikle mevsimsel soğuk algınlığından ve bademcik iltihabından kaynaklanan boğaz ağrısını hafifletmeye yardımcı olan boğaz spreyleridir. 2016 tarihli bir araştırma, katılımcı hastaların objektif değerlendirmesine göre lizozim içeren boğaz spreylerinin soğuk algınlığıyla ilişkili akut bademcik iltihabı semptomlarını hızlı, etkili ve güvenli bir şekilde çözdüğünü ortaya koymuştur.3
Lizozim Enzimi Nerede Bulunur?
Lizozim, sadece insan vücudunda değil memeliler başta olmak üzere kuşlar, balıklar, omurgasızlar gibi canlı türlerinin vücudunda doğal olarak yer alan bir enzimdir. Peki, lizozim nerede bulunur? Gözyaşı, idrar, tükürük, kan serumu, insan ve inek sütü gibi vücut salgılarında, kıkırdakta, karaciğerde, ciltte, mukozal yüzeylerinde ve kuş yumurtasının beyazında büyük miktarlarda lizozim bulunduğu bilinir.2,3
Lizozim Enzimi Nasıl Elde Edilir?
Lizozim enziminin doğal kaynaklarını inceledik. Peki, lizozim enzimi nasıl elde edilir? Kolay erişilebilirlik açısından tavuk yumurtasının beyazı, en yaygın kullanılan lizozim kaynağıdır. İnsan lizozimi, daha yüksek antibakteriyel aktivite ve termal stabilite göstermesine rağmen, mevcut kaynaklarının kısıtlı olması nedeniyle kullanımı sınırlıdır. Lizozim genellikle, tavuk yumurtası beyazından izole etme, diğer bir deyişle ayrım ve saflaştırma yoluyla elde edilir. Ayrım ve saflaştırma işlemi için reçine ekstraksiyonu gibi geleneksel ya da ultrafiltrasyon gibi yenilikçi pek çok teknik uygulanabilir. Ayrıca kaz yumurtası da lizozim enzimi elde etmek için kullanılabilir.2,4
Lizozim Enzimi Nerede Üretilir?
Doğal antimikrobiyal bileşiklere ve gıda koruyucularına olan yüksek talep, lizozimin endüstriyel kullanımının giderek daha önemli hale gelmesini sağlamıştır. Bu noktada “Lizozim nerede üretilir?” sorusu gündeme gelebilir. Endüstriyel ve medikal kullanım için lizozim üretimi, özel tesislerde yapılır.
Lizozim nedir, lizozim enzimi ne işe yarar bilgi sahibi oldunuz. Bu konu dışında “Ağızda aft nasıl geçer?” ya da “Bademcik iltihabı belirtileri nelerdir?” gibi konularda da bilgi almak için ilgili içeriklerimize göz atabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
